Cortisol là gì? Làm thế nào để điều chỉnh mức độ Cortisol?

Theo Dược sĩ, Giảng viên tại Cao đẳng Y Dược TPHCM cho biết, Cortisol được xem như một hệ thống báo động tự nhiên của cơ thể. Hormone này do tuyến thượng thận tiết ra và hoạt động phối hợp với các cơ quan khác trong não bộ, giúp kiểm soát tâm trạng, thúc đẩy động lực sống và quản lý nỗi sợ hãi.

Bên cạnh việc cung cấp năng lượng để đối phó với các khủng hoảng trong cuộc sống, cortisol còn giữ vai trò thiết yếu trong nhiều chức năng quan trọng của cơ thể, bao gồm:

• Điều chỉnh việc sử dụng carbohydrate, chất béo và protein.
• Giảm các phản ứng viêm.
• Kiểm soát huyết áp.
• Tăng lượng đường trong máu (glucose).
• Điều hòa chu kỳ ngủ và thức.
• Tăng cường năng lượng để xử lý căng thẳng, đồng thời giúp cơ thể khôi phục trạng thái cân bằng.

Điều chỉnh hàm lượng cortisol bằng cách nào?

Vùng dưới đồi và tuyến yên có khả năng theo dõi nồng độ cortisol trong cơ thể để xác định liệu mức hormone này có đang duy trì trong giới hạn bình thường hay không. Khi hàm lượng cortisol giảm xuống quá thấp, não bộ sẽ kích hoạt một loạt phản ứng nhằm gửi tín hiệu đến tuyến thượng thận để tăng cường sản xuất cortisol.

Các thụ thể cortisol hiện diện trong hầu hết các tế bào cơ thể, tiếp nhận và sử dụng hormone này theo những cách khác nhau tùy thuộc vào chức năng của từng tế bào. Nhu cầu sử dụng cortisol cũng thay đổi theo từng thời điểm trong ngày. Khi mức cortisol đạt đến ngưỡng cảnh báo, cơ thể sẽ điều chỉnh nồng độ hoặc vai trò của hormone này, đặc biệt ở các cơ quan quan trọng như hệ tiêu hóa, hệ sinh sản, hệ miễn dịch và thậm chí cả quá trình tăng trưởng.

Stress kéo dài gây ra hệ quả gì?

Sau khi trạng thái căng thẳng kết thúc, mức cortisol sẽ giảm xuống, giúp hệ tim mạch, huyết áp và các cơ quan khác trở lại trạng thái hoạt động bình thường. Tuy nhiên, nếu tình trạng căng thẳng kéo dài, cortisol không thể duy trì khả năng điều hòa tất cả các cơ quan, dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe, bao gồm:

• Lo lắng và trầm cảm.
• Nhức đầu.
• Bệnh tim mạch.
• Suy giảm trí nhớ và khả năng tập trung.
• Rối loạn tiêu hóa.
• Khó ngủ.
• Tăng cân.

Cơ thể phản ứng thế nào khi tiết quá nhiều cortisol?

Theo các giảng viên Trường Cao đẳng Dược Hà Nội, Việc cơ thể sản xuất quá nhiều cortisol thường bắt nguồn từ u tuyến thượng thận hoặc u tuyến yên. Tình trạng này có thể dẫn đến hội chứng Cushing, với các triệu chứng điển hình như:

• Tăng cân nhanh chóng.
• Da dễ bị bầm tím.
• Cơ bắp yếu.
• Tiểu đường.
• Và nhiều vấn đề sức khỏe khác.

Cơ thể phản ứng thế nào khi tiết quá ít cortisol?

Thiếu hụt cortisol có thể dẫn đến bệnh Addison, với các triệu chứng xuất hiện và tiến triển theo thời gian như:

• Da có thay đổi, xuất hiện các vết thâm ở sẹo và nếp gấp da.
• Cảm giác mệt mỏi kéo dài.
• Cơ bắp yếu dần.
• Tiêu chảy, buồn nôn và nôn mửa.
• Chán ăn và giảm cân.
• Huyết áp thấp.

Trong trường hợp cơ thể không sản xuất đủ cortisol, bác sĩ có thể kê các loại thuốc bổ sung như dexamethasone, hydrocortisone hoặc prednisone để điều trị.