Mỗi loại thuốc đều có hướng dẫn sử dụng thuốc đi kèm, để sử dụng thuốc hiệu quả và an toàn, Dược sĩ hướng dẫn cách đọc thông tin trong tờ hướng dẫn sử dụng thuốc như sau.
- Văn bằng 2 Cao đẳng Dược TPHCM năm 2019 học ngoài giờ hành chính
- 8 chính sách mới trong lĩnh vực Y tế có hiệu lực từ tháng 01/2019
- Giới thiệu sách Sinh lý bệnh học cho sinh viên ngành Y Dược
Dược sĩ Pasteur hướng dẫn cách đọc tờ hướng dẫn dùng thuốc
Theo các Dược sĩ tư vấn, thuốc là sản phẩm đặc biệt, đòi hỏi phải sử dụng đúng theo hướng dẫn để đạt hiệu quả và an toàn. Người bệnh chỉ sử dụng thuốc đúng khi có những hiểu biết nhất định, những thông tin cần thiết về thuốc đó.
Hướng dẫn đọc thông tin trong tờ hướng dẫn dùng thuốc.
Dược sĩ Nam Anh, giảng viên Cao đẳng Dược TPHCM – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur cho biết, hiện nay tờ hướng dẫn sử dụng thuốc của các loại thuốc mới đưa ra thị trường thường ghi đầy đủ các đề mục, tương đối dài và nhiều chữ, một số loại ghi đơn giản và vắn tắt hơn. Khi sử dụng thuốc cần đọc kỹ các phần sau:
Thành phần
Nội dung của thành phần sẽ ghi tên hoạt chất hay còn gọi là dược chất và các tá dược. Ví dụ như thuốc có biệt dược là zentel hoặc albendazol, bên trong thành phần ghi dược chất chính là albendazol là thuốc trị giun sán và hơn nữa thêm khá nhiều tá dược để tạo thành thuốc viên nén.
Khi sử dụng thuốc chúng ta cần biết tên dược chất, bởi đây chính là tên thuốc dùng cho việc điều trị. Điều đó rất quan trọng cho quá trình điều trị. Trên thực tế có một số bà mẹ đã cho con uống nhiều thuốc từ nhiều nguồn khác nhau, nhưng lại không biết rằng các loại thuốc đó chỉ chứa một dược chất hạ sốt là paracetamol, điều đó dẫn đến trẻ bị ngộ độc thuốc.
Chỉ định
Chúng ta cần hiểu của chỉ định việc dùng thuốc như sau: Có thể ghi trường hợp bệnh (điều trị cơn cao huyết áp) hoặc ghi trị tác nhân bệnh (trị giun đũa, giun kim, giun móc) hoặc dùng để dự phòng (dự phòng cơn đau thắt ngực). Giảng viên văn bằng 2 Cao đẳng Dược TPHCM – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur lưu ý, khi sử dụng thuốc người bệnh cần đọc kỹ phần này để xem thuốc sẽ dùng có phù hợp với bệnh đang được điều trị hay không?
Cách dùng – liều dùng
Tại mục này sẽ ghi cách sử dụng thuốc và liều lượng dùng như thế nào, người bệnh cần tuân thủ đúng liều lượng và cách dùng để thuốc phát huy hiệu quả và an toàn khi sử dụng.
Chống chỉ định
Chống chỉ định là những phần không được sử dụng thuốc (ví dụ như: phụ nữ có thai, phụ nữ cho con bú…) Nếu trong phần này chỉ ghi chống chỉ định, chúng ta phải hiểu là chống chỉ định tuyệt đối, tức là không vì bất kỳ lý do nào đó, trường hợp chống chỉ định lại linh động được dùng thuốc.
Lưu ý – thận trọng
Khi đọc đến phần lưu ý thận trọng, là những điều mà người bệnh phải chú ý khi sử dụng thuốc. Ví dụ có thuốc ghi trong thời gian dùng thuốc phải theo dõi chức năng gan, hay là thuốc không được tiêm bắp mà phải tiêm tĩnh mạch chậm…
Chúng ta có thể hiểu phần “lưu ý – thận trọng” là “chống chỉ định tương đối”. Điều đó nghĩa là vì thận trọng có những trường hợp không được dùng thuốc nhưng không cấm hoàn toàn.
Ví dụ như thuốc được ghi: “Thận trọng khi chỉ định cho trẻ dưới 2 tuổi” phải hiểu là tốt nhất nên tránh dùng cho trẻ dưới 2 tuổi, vì sự cần thiết bác sĩ vẫn có thể chỉ định thuốc cho trẻ và theo dõi kỹ.
Tác dụng phụ (hoặc tác dụng ngoại ý)
Tác dụng phụ hay còn gọi là tác dụng ngoại ý, là những tác dụng không phải dùng trong điều trị, xảy ra ngoài ý muốn. Ví dụ, một số thuốc dùng trong bệnh lý tim mạch uống vào sẽ gây ho khan, hay có thuốc làm cho phân có màu đen, làm nước tiểu có màu vàng, màu xanh, đỏ…
Một số tác dụng phụ của thuốc thường hay gặp phải cần lưu ý như đau bụng vùng thượng vị, tiêu chảy, buồn nôn, nôn, nhức đầu, chóng mặt… thường các tác dụng phụ này sẽ mất đi khi ngưng dùng thuốc.
Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng thuốc
Tương tác thuốc
Nội dung của phần này sẽ chỉ cho chúng ta nếu dùng cùng lúc với một số thuốc khác sẽ bị các phản ứng bất lợi. Ví dụ, thuốc aspirin nếu dùng chung bởi các thuốc giảm đau, chống viêm giống như nó (hay còn gọi là các thuốc chống viêm không steroid), điều đó dẫn đến tương tác thuốc làm tổn hại niêm mạc dạ dày (hại bao tử) hơn, hoặc trường hợp aspirin nếu dùng chung với thuốc chống đông như coumarin sẽ gây xuất huyết. Nhiều trường hợp tương tác thuốc sẽ dẫn đến tử vong. Nên người bệnh phải đọc kỹ để trách hậu quả khôn lường.
Hạn dùng
Khi sử dụng thuốc người bệnh xem kỹ hạn sử dụng được ghi trên bao bì. Hạn dùng được định nghĩa là “khoảng thời gian sử dụng được ấn định cho một lô thuốc (thuốc được sản xuất theo lô) có nghĩa là sau thời hạn này thuốc đó không còn giá trị sử dụng”.
Điều đó cho thấy nếu đọc trên nhãn thuốc hoặc bao bì: HD (hoặc Exp.Date): 25/6/2019, có nghĩa là trong suốt thời gian từ lúc thuốc xuất xưởng đến hết ngày 25/6/2019 thuốc có giá trị sử dụng, đến ngày 26/6/2019 thuốc quá hạn sử dụng. Nếu thuốc quá hạn dùng thì phải bỏ đi, không được sử dụng.
Để điều trị hiệu quả, tốt nhất người bệnh cần đến bệnh viện hoặc các cơ sở y tế để được bác sĩ khám và kê đơn.